W okresie od sierpnia do października br., grupa uczniów Kłodzkiej Szkoły Przedsiębiorczości, skupiona w nieformalnej grupie „Detektywi Przeszłości”, pod opieką nauczyciela historii Marka Królikowskiego, zrealizowała kolejny projekt mający na celu upowszechnianie wiedzy o zapomnianych pomnikach historii rozsianych po różnych miejscowościach naszego regionu.

Tym razem młodzi odkrywcy skupili swoją uwagę aż na pięciu, sąsiadujących ze sobą miejscowościach w Gminie Kłodzko: Gołogłowach, Bierkowicach, Ruszowicach, Roszycach i Korytowie. Dobór miejscowości, w których młodzi ludzie realizowali swoje działania, nie był przypadkowy. To najstarsze miejscowości naszego regionu, których początki sięgają już XIII w. Projekt „Wielokulturowe dziedzictwo kłodzkich wsi – zabytki, które warto zobaczyć!” był współfinansowany w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – „Wspólnie dla dziedzictwa”. Instytucją użyczającą grupie osobowości prawnej, niezbędnej w tego typu działaniach, była Fundacja „Razem Możemy Więcej” przy Domu Dziecka w Kłodzku.

W ramach projektu zrealizowaliśmy szereg różnorodnych działań – mówi Karina Kapinos, lider grupy. Nasze prace rozpoczęliśmy od przeszukania wszystkich dostępnych źródeł pisanych, pod kątem informacji o zabytkach znajdujących się w interesujących nas miejscowościach. Okazało się, że dotyczyły one niemalże wyłącznie zabytków nieruchomych (pałace w Bierkowicach i Korytowie, kaplica św. Antoniego w Gołogłowach). Z doświadczenia zdobytego w innych, podobnych projektach, wiedzieliśmy, że na naszej drodze napotkamy wiele mniejszych pomników, jak kapliczki i krzyże przydrożne. Niestety jest o nich niewiele wiadomości.

Głównym działaniem projektowym był 4-dniowy obóz wolontariacki obejmujący swym zakresem pięć wspomnianych miejscowości, który miał na celu identyfikację znajdujących się w nich zabytków. W trakcie działania młodzieży udało się zlokalizować i zinwentaryzować (fotografie, opis) aż 55 zabytków, wśród nich wiele o unikatowym w skali regionu charakterze, np. drewniana remiza z 1935 r., czy chałupa wieńcowa z 2 połowy XVIII w. w Ruszowicach, zdobiony figurami z piaskowca budynek bramy wjazdowej do jednego z gospodarstw w Gołogłowach, najstarszy murowany budynek szkoły (z 1815 r.) w Roszycach, rzadko dziś spotykana w regionie malowana kapliczka fasadowa w Korytowie. Dzięki wsparciu mieszkańców udało się poszerzyć zakres informacji o tych obiektach.

Nieoczekiwanym dla nas wyróżnieniem był mail od studia Motion Pikczer z Łodzi, które działając na zlecenie Narodowego Instytutu Dziedzictwa, miało przygotować spot reklamowy dla ogólnopolskiego programu „Wspólnie dla Dziedzictwa – mówi Magdalena Wojak, członkini grupy. Radość była tym większa, że nasz projekt został wybrany do tego celu spośród wszystkich podobnych działań realizowanych w tej edycji programu w różnych częściach kraju. Mieliśmy okazję zabawić się w statystów filmowych, a przy okazji wypromować nasz region w Polsce.

Z początkiem października grupa odwiedziła wałbrzyską delegaturę Wojewódzkiego Urzędu Konserwatora Zabytków, gdzie poza poznaniem zadań jednostki, uczestniczyła w warsztatach związanych z opracowaniem kart inwentarzowych obiektów zabytkowych.

Efektem działań projektowych jest m.in. ścieżka edukacyjna (szlak turystyczny) „Śladami zapomnianych zabytków kłodzkich wsi”. W każdej z pięciu miejscowości została zamontowana tablica historyczno-informacyjna przybliżająca jej historię i zabytki, a cały szlak został oznakowany specjalnymi kierunkowskazami. Grupa stworzyła również obudowę merytoryczną dla nowej atrakcji turystycznej w regionie w formie folderów z mapą, przewodnika z opisami zabytków (w języku polskim, czeskim i niemieckim), gry terenowej – Questu oraz filmu promującego szlak i projekt.

Myślę, że realizacja tego typu projektów ma duże znaczenie dla środowiska lokalnego. Po pierwsze kształtuje w młodych ludziach poczucie świadomości i tożsamości lokalnej, co być może będzie miało wpływ na związanie ich przyszłych losów z naszym regionem, małą ojczyzną – mówi Marek Królikowski, opiekun grupy. Po wtóre pozwalają wykształcić wiele praktycznych umiejętności, niezbędnych w dorosłym życiu. Wreszcie nasze działania pozwalają na nowo odkryć dziedzictwo kulturowe regionu, stwarzając turystom odwiedzającym Ziemię Kłodzką alternatywę w doborze form spędzania czasu wolnego dla całych rodzin.

Realizację projektu zakończył cykl spotkań podsumowujących z udziałem zaproszonych gości: w Ruszowicach (22.10), Bierkowicach (23.10), Gołogłowach (25.10) oraz w Korytowie (30.10), w trakcie których miało miejsce rozstrzygnięcie konkursów plastycznych zorganizowanych dla dzieci i młodzieży pt. „Zabytki mojej miejscowości”, prezentowana była wystawa fotograficzna oraz materiały, które powstały w projekcie.

Realizacja projektu nie byłaby możliwa bez wsparcia wielu życzliwych osób i instytucji. Swoje podziękowania grupa kieruje w szczególności do Wójta Gminy Kłodzko i Zastępcy Wójta Gminy Kłodzko, Burmistrza Kłodzka, Dyrektorów: Ośrodka Kultury Gminy Kłodzko, Wodociągów Kłodzkich, Krytej Pływalni, Twierdzy Kłodzkiej, Nadleśnictwa Lądek Zdrój z siedzibą w Strachocinie, Tomaszowi Kobylewskiemu, obecnemu właścicielowi pałacu w Korytowie oraz Tomaszowi Krupie sołtysowi Roszyc.

Detektywi Przeszłości